دستیابی محققان شریف به فناوری جداسازهای لرزه‌ای/ محافظت ساختمانها و پلها در برابر زلزله
پژوهشگران دانشگاه صنعتی شریف برای اولین بار در کشور موفق به تولید جداسازهای لرزه‌ای شدند.
این فناوری که در مرحله تولید صنعتی قرار دارد، می‌تواند ساختمانها، پلها و تجهیزات را در برابر زلزله محافظت کرده و از انتقال ارتعاشات قوی زمينبه سازه‌‌ها جلوگیری کند. همچنین به کارگیری این جداساز لرزه‌ای در پلها راه حل مناسبی برای پاسخ به چالش انقباض و انبساط حرارتی عرشه پل‌هاست. شايان ذکر است، بهره گيری از فناوری جداسازهای لرزه‌ای، مناسبترين شيوه برای ارتقاء ايمنی لرزه‌ای ساختمان‌های با اهميت بالا همانند بيمارستانها، مراکز امداد ونجات، مخابرات و غيره است.
هنگامی که زمین لرزه رخ می‌دهد حرکت قوی زمین، نیروهای افقی شدیدی را به سازه ها وارد می‌کند که در مواردی موجب تخريب و فروریزش آنها می‌شود. جداساز لرزه‌ای که در دانشگاه صنعتی شریف طراحی و ساخته شده است، مانند یک ضربه‌گیر انعطاف پذير بین پی و سازه ساختمان قرار گرفته و همانطور که وزن ساختمان را تحمل می‌کند از انتقال لرزش‌های افقی شديد زمین به سازه تا حد زیادی جلوگیری می‌کند.
چنین عملکردی به ویژه در ساختمان‌های چند طبقه بسیار تاثیرگذار است. در این گونه ساختمانها، بيشينه شتاب افقی وارده بر طبقات بالایی سازه در حین زلزله تا چند برابر میزان شتاب ورودی ناشی از زلزله می‌رسد. اما به گفته مسئولین پروژه ساخت جداساز لرزه‌ای، آزمایش‌ها نشان داده به کارگیری این جداسازها نه تنها از افزایش نیروها در طبقات بالا جلوگیری می‌کند بلکه به کاهش آنها نیز می‌انجامد. یکی از مهمترین مشخصه‌های جداسازهای لرزه‌ای که در کیفیت جذب نیروهای لرزه‌ای تاثير می‌گذارد، میرایی موثر جداساز است. این ویژگی که در فناوری‌های معمول بین 3 تا 5 درصد تغییر می‌کند، در جداساز طراحی شده توسط دانشگاه صنعتی شریف به ۱۰ درصد ميرايي بحرانی می رسد.
هر چند این جداساز که بیش از ۹۷ درصد آن را لاستیک طبیعی تشکیل می‌دهد، ظاهر ساده‌ای دارد اما تولید آن از فناوری پیچیده‌ای برخوردار است.
دکتر علی بخشی، سرپرست پروژه ساخت جداساز لرزه‌ای با میرائی بالا در این باره توضیح می‌دهد:« لاستیک به تنهایی در برابر وزن ساختمان مقاومت بالایی ندارد و ما باید راهی را پیدا می‌کردیم که از له شدن لاستیک زیر بار ساختمان جلوگیری کرده و در عین حال انعطاف این ماده را برای جذب حرکات افقی حفظ کند.»
وی در ادامه به تلاش‌های مشترکی که با همکاری بخش خصوصی انجام شد، اشاره کرد و گفت: « راه حل در استفاده از صفحات فولادی یا فیبر کربنی بود که به صورت افقی مابین لایه‌های لاستیک قرار گرفته و در فشار و دمای معین برای ایجاد یک پارچگی پخته شده اند.»
فناوری جداساز لرزه‌ای با میرایی بالا که تمام مراحل طراحی اولیه، تولید نمونه و ساخت محصول نهایی آن در دانشگاه صنعتی شریف و با مشارکت بخش خصوصی انجام شده است هم اکنون در مرحله بهره برداری صنعتی قرار دارد و دفتر خدمات دانش بنیان دانشگاه صنعتی شریف آمادگی دارد تا این فناوری را در اختیار متقاضیان قرار دهد.