منظور از عبارت «ترجمه تخصصی» چیست؟
زبان بی‌شک از ابتدای پیدایش «انسان خردمند» و یا «هوموساپینس» به نوعی وجود داشته و به تدریج به عنوان یکی از ابزارهای اصلی برای زندگی اجتماعی بشر پیشرفت کرده است. هرچند هیچ توافقی درباره زمان یا مکان شکل‌گیری نخستین نمودهای زبانی میان دانشمندان وجود ندارد، اما برآوردها نشان می‌دهد که پیشینه زبان به حدود ۹۰۰۰ سال پیش از میلاد، یعنی یازده هزار سال پیش بازمی‌گردد، زمانی که اولین آثار خانواده‌های زبانی ایجاد شد.
امروزه بيش از ۲۵۰۰ تا ۵۰۰۰ زبان و گويش در جهان شناخته شده است که به گروه‌ها و دسته‌هاى هم خانواده تقسيم شده‌اند. دسته‌بندی‌های مختلفی در رابطه با زبان‌های برتر جهان وجود دارد اما به طور کلی و براساس تعداد سخنوران می‌توان به زبان‌های زیر اشاره کرد: انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، روسی، چینی و عربی. در این میان بدون شک زبان انگلیسی به عنوان پر کاربردترین زبان دنیا در فهرست زبان‌های اصلی است چرا که حدود 1.268 میلیارد نفر در جهان به انگلیسی صحبت می‌کنند.
از ابتدای تاریخ بشر جوامع به تدریج گسترش یافتند و علوم نیز در هر قلمرو و کشوری توسعه پیدا کردند. از سوی دیگر تعامل میان جوامع مختلف نیازمند برقراری ارتباط کلامی و زبانی بود. بنابراین زبان‌های مختلف باید به صورت متقابل به یکدیگر برگردانده یا ترجمه می‌شدند. از سوی دیگر به نوشتار درآوردن دانش و اندیشه‌ها به تدریج در ملل رواج یافت. اندک اندک حکومت‌ها به کسب اطلاع از محتوای مکتوبات کشورهای دیگر علاقمند شدند که این امر دلیل دیگری بر لزوم ترجمه متون مختلف به زبان‌های دیگر شد.
اولین ردپای پیدایش ترجمه را می توان در سه هزار سال قبل از میلاد و دوران پادشاهی مصر باستان مشاهده کرد که نوشته هایی به دو زبان در منطقه الفانتین (Elephantine) یافت شده است. اما شروع ترجمه به صورت رسمی به حدود دویست و چهل سال قبل از میلاد بر می‌گردد. در آن زمان شخصی به نام لیویوس آندریکوس متن «ادیسه» اثر هومر را از یونانی به لاتین ترجمه کرد. در قرن نهم و دهم میلادی در بغداد مرکزی به نام «دارالحکمه» دایر شد که در واقع مرکز ترجمه آثار کلاسیک یونانی به زبان عربی بود. در قرن دوازدهم که با فتح اسپانیا به دست مسلمانان، اسلام و غرب با یکدیگر ارتباط برقرار کردند، مرکزی برای ترجمه آثار اسلامی به زبان لاتین و آثار یونانی به عربی در آنجا دایر شد. نهضت ترجمه به دوره خلفای عباسی بازمی‌گردد. در این دوران به منابع غیر عربی، اعم از فارسی، سریانی، یونانی و پهلوی و غیره توجه جدی شد و با تشویق‌ها و پشتیبانی‌های مالی قابل توجه، این منابع را به عربی برگرداندند. با پیدایش رنسانس پرداختن به کار ترجمه در جوامع فرهنگی اروپایی غربی از هر طرف رواج پیدا کرد. در قرن نوزدهم ترجمه به عنوان وسیله ای برای برقراری ارتباط بین دانشمندان و متفکران دنیا نقش ایفا می‌کرد. با توجه به تخصصی شدن هر چه بیشتر علوم و فناوری‌ها، پیدایش شاخه‌های جدید در علم و تعدد روز افزون آنها در قرن بیستم نقش ترجمه به عنوان ابزاری برای غلبه بر تفارت‌های زبانی و پشت سر گذاشتن مرزهای جغرافیایی به منظور اطلاع و بهره‌مندی همه بشر از دستاوردها و یافته‌های علمی یکدیگر به مراتب بیشتر شد.
با این تفاصیل می‌توان ترجمه را به عنوان عمل برگرداندن جملات، عبارات، اصطلاحات، و در کل مفهوم و مقصود یک متن از زبان مبدا به زبان مقصد تعریف کرد. ترجمه انواع مختلفی دارد که از جمله آن ها می توان به ترجمه ادبی، ترجمه عمومی و ترجمه تخصصی اشاره نمود. هدف از ترجمه انتقال فرهنگ، اندیشه‌ها و علوم یک ملت به سایر ملل است و در این میان مترجم فردی است که کار برگرداندن و منتقل کردن مفهوم یک متن از زبان مبدا به زبان مقصد را انجام می دهد.
در این میان ترجمه تخصصی فرایندی است که در آن متونِ مرتبط با حوزه‌های مختلف علمی و فنی از زبان مبدا (source language) به زبان مقصد (target language) ترجمه می‌شوند. متون تخصصی مربوط به یک حوزه و یا موضوع خاص بوده و واژگان و عبارات به کار برده شده در آن مختص رشته و موضوع مربوطه است. به طور مثال مترجمی که متخصص ترجمه متون ادبی است نمی‌تواند متون پزشکی را به درستی ترجمه کند. بنابراین در ترجمه تخصصی باید از مترجمی بهره برد که یا در آن حوزه تحصیل کرده باشد یا در طول فعالیت حرفه‌ای خود متون فراوانی را در آن زمینه ترجمه کرده باشد. چنین کارشناسی نه تنها با اصول نگارش و ویرایش آشنا است بلکه بر اصطلاحات تخصصی آن حوزه نیز اشراف دارد. لازم به ذکر است که ترجمه تخصصی صرفا علوم و حوزه‌های فنی مهندسی را شامل نمی‌شود بلکه رشته‌های حقوق، فلسفه و امثال آنها نیز جزء مواردی هستند که در ترجمه منابع آنها باید از مترجمین متخصص بهره برد؛ چرا که واژه‌ها و اصطلاحات این حوزه‌ها کاملا تخصصی هستند و در صورت بروز اشتباه، مفاهیم مربوطه به کلی دگرگون می‌شوند.
در متون تخصصی اولین معنایی که به ذهن می‌رسد یا در فرهنگ‌های واژگان یافت می‌شود لزوماً درست‌ترین معنا نیست. در نتیجه، مترجمین باید در مواجهه با هر واژه تخصصی تمام معادل‌های آن را مرور کنند. گاهی اوقات معادل مورد نظر در هیچ فرهنگ لغتی یافت نمی‌شود و برای معادل‌یابی دقیق باید مقالات و منابع متنوعی را در آن حوزه مطالعه کرد. در این گونه موارد باید معادل مناسبی یافت که نزدیک‌ترین معنا و مفهوم را به آن واژه یا اصطلاح داشته باشد. در صورتی که چنین معادلی یافت نشود ناگزیر باید مفهوم آن واژه را تشریح کرد. به این ترتیب، در موارد متعدد زمانی طولانی صرف معادل‌گزینی می‌شود. شایان ذکر است که با توجه به گسترش علوم میان رشته‌ای در دهه‌های اخیر لازم است مترجم به دو یا حتی چند رشته تخصصی اشراف داشته باشد. به عنوان مثال امروزه از شبیه‌سازی و مدلسازی رایانه‌ای در بسیاری از حوزه‌ها از جمله پزشکی، مکانیک، فیزیک و غیره استفاده می‌شود و یا آمار و ریاضیات در اقتصاد، علوم نظامی و سایر علوم کاربرد گسترده‌ای یافته‌اند. بنابراین مترجم متخصص باید دانش زبانی خود را با مطالعه و آشنایی با تحولات فناورانه و علمی جدید بروز کند.